1- داسازا چیست؟

داسازا حاوی ماده موثره دارویی به نام داساتینیب است.
روش عملکرد عمل داسازا
داساتینیب یک مهار کننده پروتئین تیروزین کیناز است که برای درمان انواع سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

2- موارد مصرف

• در افراد بالغ مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن کروموزوم فیلادلفیا مثبت در فاز مزمن بیماری (Ph+ CML)
• در افراد بالغ مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن کروموزوم فیلادلفیا مثبت که به درمان های قبلی پاسخ نداده اند.
• در افراد بالغ مبتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد کروموزوم فیلادلفیا مثبت که به درمان با سایر داروها پاسخ نداده اند.
• در کودکان مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن کروموزوم فیلادلفیا مثبت در فاز مزمن بیماری (Ph+ CML)

3- مقدار مصرف و روش مصرف:

• در فاز مزمن لوسمی لنفوسیتی حاد ALL)) مقدار مصرف معمول قرص داساتینیب، 100 میلی گرم یکبار در روز است.
• در بیماران فیلادلفیا مثبت مبتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد، بیماران در فاز پیشرونده لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) ، یا فاز بلاستیک میلوئیدی یا لنفوئیدی ، مقدار مصرف اولیه قرص داساتینیب، 140 میلی گرم یکبار در روز است.
• در صورت تجویز همزمان با داروهای اِلقا کننده آنزیمی سیتوکروم P450:
در صورت تجویز همزمان با داروهای اِلقاکننده CYP3A4 غلظت سرمی داساتینیب کاهش خواهد یافت. بنابراین از تجویز هزمان این داروها با داسازا باید خودداری شود.
در صورت نیاز به تجویز همزمان، افزایش مقدار مصرف داساتینیب توصیه می شود و بیمار به لحاظ بروز عوارض جانبی احتمالی باید به دقت تحت نظر باشد.
• در صورت تجویز همزمان با داروهای مهارکننده آنزیمی سیتوکروم P450 :
در صورت تجویز همزمان با داروهای مهارکننده CYP3A4 ، غلظت سرمی داساتینیب افزایش خواهد یافت. بنابراین از تجویز هزمان این داروها با داسازا باید خودداری شود.
اگر تجویز همزمان مورد نیاز است، توصیه می شود که مقدار مصرف داساتینیب از 140 میلی گرم یک بار در روز به 40 میلی گرم یک بار در روز یا از 100 میلی گرم یک بار در روز به 20 میلی گرم یک بار در روز یا از 70 میلی گرم یک بار در روز به 20 میلی گرم یک بار در روز کاهش یابد و بیمار باید با دقت تحت نظر قرار گیرد.
در موارد تجویز 40 میلی گرم یا 60 میلی گرم در روز مصرف داساتینیب را تا زمان قطع مصرف مهارکننده قوی CYP3A4 متوقف نمایید. پیش از آغاز دوباره داساتینیب، یک دوره پاک سازی (حدود 1 هفته) را لحاظ نمایید. اگر مقدار مصرف کاهش یافته تحمل نشود، باید مصرف مهارکننده قوی CYP3A4 قطع شود یا درمان با داساتینیب به طور موقت متوقف شود تا زمانی که مصرف همزمان مهارکننده قطع گردد.
هنگامی که مصرف یک مهارکننده قوی CYP3A4 قطع می شود، پیش از تنظیم افزایشی مقدار مصرف داساتینیب، یک دوره پاک سازی (حدود 1 هفته) را لحاظ نمایید.
مقدار مصرف داساتینیب در کودکان:
◦لوسمی میلوئید مزمن، فیلادلفیا مثبت، فاز مزمن: به صورت خوراکی در کودکان 1 ساله و بزرگتر از آن و نوجوانان:
تذکر: برای بیماران کمتر از 10 کیلوگرم شکل مصرف قرص توصیه نمی گردد. داساتینیب را تا زمان پیشرفت بیماری یا سمیت غیر قابل قبول ادامه دهید. مقدار مصرف را هر 3 ماه یک بار یا بر اساس ضرورت بالینی به دلیل تغییر وزن بدن دوباره محاسبه نمایید.
– وزن 10 تا کمتر از 20 کیلوگرم: 40 میلی گرم یک بار در روز، در صورتی که پاسخ هماتولوژیک یا سایتوژنتیک حاصل نشود ممکن است مقدار مصرف به 50 میلی گرم یک بار در روز افزایش یابد.

یادآوری:
• قرص داسازا را روزانه در یک ساعت مشخص، همراه با غذا و یا با فاصله از غذا، صبحها و یا عصرها، مصرف نمایید.
• قرص داسازا را به طور کامل بلعیده و از جویدن، خرد کردن یا نصف کردن قرص ها خودداری کنید.
• قرص داسازا را تا زمانی که پزشک معالج تعیین کرده است، مصرف نمایید و بدون دستور پزشک معالج، مصرف دارو را متوقف نکنید.

4- شکل دارویی:

داساتینیب به صورت قرص روکش دار 20 و 50 و 70 و 80 و 100 و 140 میلی گرم موجود است.

5- هشدارها و موارد احتیاط:

– سرکوب مغز استخوان:
سرکوب مغز استخوان و کاهش میزان سلول های خونی( ترومبوسیتوپنی، نوتروپنی و آنمی) می‌تواند طی مصرف داساتینیب رخ دهد. این مشکلات معمولا برگشت پذیر هستند و با کاهش مقدار مصرف دارو و یا قطع موقت دارو برطرف می شوند. ریسک بروز این عوارض در بیماران مبتلا به CML پیشرفته و بیماران مبتلا به ALL فیلادلفیا مثبت نسبتا بالاتر است. به همین منظور باید ارزیابی سلول‌های خونی در دو ماه اول به طور هفتگی و بعد از آن به صورت ماهیانه و یا بر اساس علائم بالینی بیماران انجام می شود.
– خونریزی:
مصرف داساتینیب می تواند با افزایش احتمال خونریزی مانند خونریزی در دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه گوارشی همراه باشد. در موارد شدید ممکن است قطع مصرف دارو لازم باشد. مصرف دارو های موثر بر انعقاد خون بر افزایش احتمال بروز خونریزی می تواند موثر باشد.
– احتباس مایعات:
احتباس مایع طی تجربیات بالینی با داروی داساتینیب گزارش شده است. در صورت بروز علائمی همچون تنگی نفس یا سرفه های خشک باید ارزیابی ریوی جهت بررسی احتمال بروز عوارض پلورال افیوژن انجام گیرد. عارضه احتباس مایع در برخی از بیماران با تجویز داروهای مُدِر و در برخی از بیماران با تجویز یک دوره کوتاه مدت استروئیدها قابل کنترل است.
عارضه احتباس مایعات در برنامه های درمانی یکبار در روز در مقایسه با سایر برنامه های تجویز دارو، با احتمال بسیار کمتری رخ می دهد. آسیت و ادم محیطی ناشی از مصرف دارو با احتمال بسیار پایین در کمتر از 1 درصد افراد گزارش شده است.
– عوارض قلبی:
• افزایش فاصله QT:
در بیمارانی که از قبل مشکلاتی مانند کاهش سطح سرمی پتاسیم، کاهش سطح سرمی منیزیم و آریتمی قلبی دارند، در صورت مصرف داساتینیب احتمال بروز عارضه افزایش فاصله QT وجود دارد.
مصرف داساتینیب در بیمارانی که از داروهای تنظیم کننده ضربان قلب استفاده می کنند باید با احتیاط صورت پذیرد. به همین منظور قبل از شروع مصرف داساتینیب باید مشکلات هایپوکالمی و هایپومنیزمی قبلی بیماران برطرف شود.
• نارسایی احتقانی قلب، اختلال عملکرد بطن چپ و انفارکتوس میوکارد:
عوارض قلبی نظیر کاردیومیوپاتی، نارسایی احتقانی قلب، اختلال دیاستولیک، سکته قلبی و نارسایی بطن چپ گزارش شده است. بنابراین توصیه می شود بیماران مصرف کننده داساتینیب به لحاظ علائم و نشانه های بیماری های قلبی تحت نظر باشند و در صورت لزوم اقدامات درمانی مناسب برای آنها انجام گردد.

– سندروم لیز تومور:
اصلاح وضعیت هیدراسیون بیمار و درمان سطوح بالای اسید اوریک قبل از شروع داساتینیب در پیشگیری از سندروم لیز تومور موثر است.
– عدم تحمل لاکتوز:
در صورتی که مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هستید باید این موضوع را به پزشک معالج خود اطلاع دهید، زیرا در ترکیب این دارو از لاکتوز مونوهیدرات استفاده شده است.

6-عوارض جانبی:

عوارض بسیار شایع (بیشتر از 10 درصد جمعیت مصرف کننده):
-عوارض قلبی و عروقی: اِدِم صورت، اِدِم محیطی
-عوارض سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، خستگی، درد
-عوارض پوستی: بثورات پوستی، خارش
-عوارض متابولیک: احتباس مایع
-عوارض گوارشی: اسهال، حالت تهوع، استفراغ، درد شکمی
-عوارض خونی: ترومبوسیتوپنی، نوتروپنی، کم خونی، خونریزی، تبِ نوتروپنی
-عوارض عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد اسکلتی عضلانی، درد اندام، درد مفاصل
-عوارض تنفسی: پلورال افیوژن، تنگی نفس

عوارض شایع (بین 1 تا 10 درصد جمعیت مصرف کننده):
-عوارض قلبی و عروقی: اختلال هدایتی قلب، بیماری قلبی ایسکمیک، اِدِم، طولانی شدن Q-T، آريتمي قلبي، درد قفسه سينه، فشار خون بالا، تپش قلب
-عوارض دستگاه عصبی مرکزی: خونریزی داخل جمجمه، لرز، افسردگی، سرگیجه، خواب آلودگی، بی خوابی، میاستنی، نوروپاتی محیطی
-عوارض پوستی: آکنه ولگاریس،ریزش مو، اگزمای پوستی
-عوارض متابولیک: سرکوب رشد، افزایش سطح سرمی اسید اوریک، افزایش وزن، کاهش وزن
-دستگاه گوارش: یبوست، خونریزی گوارشی، اختلال شکمی، تغییر در اشتها، التهاب روده بزرگ، اختلال در حس چشایی، سوء هاضمه، درد شکمی، درد و التهاب مخاطات گوارشی.
-عوارض خونی: کبودی
-عوارض کبدی: افزایش سطح بیلی روبین در خون، افزایش سطح آنزیم های کبدی در خون، آسیت
-عوارض عفونی: عفونت های هرپسی نظیر تبخال، سپسیس
عوارض عصبی، عضلانی و اسکلتی: گرفتگی عضلانی، رشد غیر طبیعی استخوانی کودکان، ضعف عضلانی
-عوارض چشمی : اختلال در بینایی، کاهش بینایی، سندرم خشکی چشم
-عوارض شنوایی: وزوز گوش
-عوارض کلیوی: افزایش کراتینین در خون
-عوارض تنفسی: افزایش فشار خون ریوی، اِدِم ریوی، سرفه، عفونت پارانشیم ریوی، التهاب بافت ریوی، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
-سایر موارد: آسیب بافت نرم (دهان)

7-داسازا و سایر داروها

به منظور جلوگیری از بروز تداخل های دارویی، باید قبل از شروع مصرف این دارو، فهرست داروهای مصرفی را به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
-مصرف گریپ فروت با داساتینیب می تواند به افزایش مقدار دارو در گردش خون منجر شود.
-در زمان مصرف داساتینیب، از مصرف فرآورده‌های غذایی مثل گریپ فروت و داروهایی که مهار کننده فعالیت ایزوآنزیم CYP3A4 هستند (مانند کتوکونازول، ایتراکونازول، کلاریترومایسین، وریکونازول، ایندیناویر، نفازودون، ریتوناویر و …) و داروهایی که القا کننده فعالیت ایزوآنزیم CYP3A4 هستند (مانند فنی توئین، کاربامازپین، دگزامتازون، فنوباربیتال، ریفامپین و ریفابوتین و …) خودداری نمایید.
-داروی گیاهی ریشه علف چای (St. John’s Wort) موجب کاهش سطح سرمی داساتینیب به صورت غیر قابل پیش بینی می گردد. لذا تجویز همزمان آن توصیه نمی شود.
-از مصرف مهارکننده های پمپ پروتون نظیر امپرازول، پنتوپرازول، رابپرازول، اِس امپرازول و لانسوپرازول ، 2 ساعت قبل و یا 2 ساعت بعد از مصرف داساتینیب خودداری نمایید.

8-مصرف در جمعیت های خاص

مشکلات کبدی:
مطالعات حاکی از آن است که مصرف داساتینیب در افراد با مشکلات کبدی ممکن است منجر به کاهش پارامترهای مربوط به فارماکوکینتیک دارو شود. با این وجود، نیاز به تغییر مقدار مصرفی داساتینیب در افراد با مشکلات کبدی نیست.
مشکلات کلیوی:
از آنجا که کلیرانس کلیوی داروی داساتینیب و متابولیت های آن کمتر از 4 درصد است، به نظر نمی رسد نارسایی کلیوی از نظر بالینی تاثیری بر فارماکوکینتیک دارو داشته باشد.
بارداری:
-داساتینیب در گروه D بارداری قرار دارد.
-داساتینیب می تواند منجر به آسیب های مختلفی در جنین بشود، بنابراین توصیه می شود در طول درمان با داساتینیب و تا 30 روز پس از قطع مصرف آن، از روشهای موثر جلوگیری از بارداری استفاده شود.
یادآوری:
-خانم های باردار باید از تماس با قرص های شکسته و یا خرد شده ی داساتینیب خودداری کنند.
-در صورت بارداری و یا تصمیم به بارداری در طول درمان با داساتینیب، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

شیردهی:
در مورد ترشح دارو در شیر مادرانی که تحت درمان با داساتینیب هستند شواهدی در دسترس نیست، بنابراین توصیه می شود مادران شیرده در طول دوره ی درمان با داساتینیب و تا دو هفته پس از آخرین نوبت مصرف آن، از شیر دادن به نوزادان خودداری نمایند.

9-مصرف بیش از حد دارو

در صورت مصرف اتفاقی بیش از مقدار توصیه شده، سریعا به پزشک و مراکز درمانی مراجعه نمایید.

10-نوبت مصرف فراموش شده

در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت از داروی خود، نوبت مصرف بعدی را طبق برنامه عادی خود مصرف نمایید و از دو برابر کردن نوبت بعدی مصرف داروی خود اجتناب نمایید.

12-شرایط نگهداری

– دارو را در دمای کمتر از 30 درجه سانتی¬گراد نگه¬داری نمایید.
– دارو را دور از دید و دسترس کودکان نگهداری نمایید.

13-اجزای تشکیل دهنده

ماده موثره دارویی: داساتینیب
مواد جانبی فرآورده:
لاکتوز مونوهیدرات، میکروکریستالین سلولز، کراسکارملوز سدیم، هیدروکسی پروپیل سلولز، منیزیم استئارات، هیدروکسی پروپیل متیل سلولز، تیتانیوم دی اکساید، پلی اِتیلن گِلیکول 400