1- ایبروزا چیست؟

ایبروزا حاوی ماده موثره دارویی به نام ایبروتینیب است.

2-روش عملکرد

ایبرو سِل از فعالیت پروتئینی که در رشد و پراکنده شدن سلول های سرطانی در بدن نقش دارد، جلوگیری می نماید.

3-موارد مصرف

ایبروتینیب در موارد زیر مورد مصرف قرار می گیرد:

• درمان بزرگسالان مبتلا به لنفوم منتل سل (MCL) که حداقل سابقه شکست یک رژیم درمانی قبلی را دارند.
• درمان بزرگسالان مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) و لنفوم لنفوسیتی کوچک (SLL) همراه با حذف 17p
• درمان بزرگسالان مبتلا به لنفومای لنفوپلاسماسیتیک (ماکروگلوبولینمی والدِنستِروم:(WM
• درمان بزرگسالان مبتلا به لنفوم مارژینال زون که به درمان سیستماتیک احتیاج دارند و حداقل سابقه دریافت یک درمان بر پایه داروهای آنتی-سی دی 20 (Anti-CD20) را دارند.
• درمان بزرگسالان مبتلا به بیماری مقاوم پیوند مزمن علیه میزبان (cGVHD) که سابقه شکست درمانی  یک یا چند رژیم درمانی دیگر را داشته اند.

4-مقدار تجویزی و روش مصرف:

مقدار تجویز معمول این دارو بسته به شرایط فرد به صورت زیر است:

-مبتلایان به MCL و MZL: 560 میلی گرم یک بار در روز تا زمان پیشرفت بیماری و یا سمیت غیرقابل قبول

-مبتلایان به CLL و SLL و WM: تجویز به صورت تک دارویی یا درمان ترکیبی (در کنار داروهایی همچون بِنداموستین یا ریتوکسیمَب) : 420 میلی گرم یک بار در روز تا زمان پیشرفت بیماری و یا بروز سمیت غیرقابل قبول

-مبتلایان به بیماری پیوند مزمن علیه میزبان (cGVHD): 420 میلی گرم یک بار در روز تا زمان پیشرفت بیماری و یا بازگشت بدخیمی زمینه ساز و یا سمیت غیرقابل قبول.

-تنظیم مقدار مصرفی در موارد بروز عوارض جانبی:

*در صورت بروز هرگونه سمیت غیرخونی درجه 3 یا سمیت بالاتر، نوتروپنی همراه با تب یا عفونت درجه 3 یا عفونت بالاتر و یا سمیت خونی درجه 4 نیاز به قطع درمان با ایبروتینیب است. در صورت بهبودی علائم سمیت و کاهش آن به درجه 1 یا پایه، پزشک  معالج می تواند دوباره درمان را با مقدار مصرفی اولیه شروع نماید.

*در صورت وقوع مجدد علائم سمیت، مقدار مصرفی باید به 140 میلی گرم در روز کاهش پیدا کند. در صورت ادامه سمیت و یا بروز مجدد سمیت پس از کاهش مقدار مصرفی به تعداد دفعات (حداقل دو بار کاهش مقدار مصرفی)، ممکن است به قطع درمان نیاز باشد.

-تنظیم مقدار مصرفی در موارد سمیت مطابق جدول زیر صورت می‌پذیرد:

-تنظیم مقدار مصرفی در صورت مصرف هم زمان با داروهای مهار کننده CYP3A:

-تنظیم مقدار مصرفی در بیماران دارای اختلالات کبدی:
• مقدار پیشنهادی در بیماران دارای اختلالات خفیف کبدی بر اساس معیار Child-Pugh Class A: 140 میلی گرم روزانه
• مقدار پیشنهادی در بیماران دارای اختلالات متوسط کبدی براساس معیار Child-Pugh Class B: 70 میلی گرم روزانه
• در بیماران دارای اختلالات شدید کبدی (Child-Pugh Class C) ایبروتینیب نباید تجویز شود.
روش مصرف:
• ایبروتینیب را یک بار در روز و در زمان مشخص از روز مصرف نمایید.
• این دارو را همراه با یک لیوان آب مصرف نمایید و از شکستن و یا جویدن قرص ها خودداری نمایید.
• ایبروتینیب را می توان همراه آب از طریق لوله تغذیه بینی-معده ای (NG) و یا percutaneous endoscopic gastrostomy (PEG) برای بیماران تجویز نمود.

5-شکل و قدرت دارویی:

این دارو به صورت قرص های روکش دار 140 میلی گرمی برای مصرف خوراکی موجود است.

6-هشدارها و موارد احتیاط:

*خونریزی:
-مواردی از خونریزی تهدید کننده حیات در مصرف کنندگان ایبروتینیب گزارش شده است.که شامل خونریزی درجه 3 یا بالاتر مانند خونریزی داخل جمجمه (هماتوم زیرجلدی)، خونریزی در دستگاه گوارش، خون در ادرار و خونریزی بعد از جراحی است.
-به طور کلی خونریزی در هر درجه ای مانند کبودی و خون مردگی تقریبا در نیمی از مصرف کنندگان ایبروتینیب ممکن است رخ بدهد.
-مصرف هم زمان ایبروتینیب همراه با داروهای ضد پلاکت و و ضد انعقاد می تواند احتمال بروز خونریزی را افزایش دهد و به همین دلیل در این گروه از بیماران مزایا و خطرات احتمالی ناشی از درمان همزمان با این داروها باید در نظر گرفته شود.
-حداقل 3 تا 7 روز قبل و بعد از عمل جراحی بسته به نوع عمل جراحی و احتمال خطر خونریزی ناشی از آن ممکن است قطع مصرف ایبروتینیب لازم باشد.
*عفونت:
-مواردی از عفونت های کشنده و غیرکشنده (از جمله عفونت باکتریایی، قارچی و ویروسی) در مصرف کنندگان ایبروتینیب گزارش شده است.
-هم چنین مواردی از عفونت درجه 3 و یا بالاتر و مواردی از عفونت پنومنی ناشی از ارگانیسم فرصت طلب پنوموسیستیس جیروسی نیز در این افراد گزارش شده است، به همین منظور توصیه می شود در مورد افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت های فرصت طلب هستند از درمان های پیشگیری کننده استفاده شود و همچنین از نظر بروز تب و یا عفونت باید تحت نظارت و اقدامات درمانی پزشک معالج خود قرار گیرند.
-علاوه براین مواردی از انسفالوپاتی مولتی فوکال پیشرونده ( PML ) نیز گزارش شده است که بیماران مصرف کننده ایبروتینیب از نظر بروز علائم و نشانه های احتمالی آن باید ارزیابی شوند.
*سمیت های خونی:
بر اساس نتایج آزمایشات، مواردی از سمیت خونی درجه 3 یا 4 شامل نوتروپنی ، ترومبوسیتوپنی و کم خونی در بیماران مبتلا به بدخیمی B سل که فقط از داروی ایبروتینیب استفاده کرده اند، گزارش شده است.
یه همین منظور پایش کامل تعداد سلول های خونی (CBC) به صورت ماهیانه و یا در صورت بروز علائم بالینی توصیه می شود. لنفوسیتوزیس (افزایش بیشتر از 50 درصدی لنفوسیت ها نسبت به مقدار اولیه) به ویژه در هفته های اول درمان ( 8 الی 14 هفته ابتدایی درمان، بسته به بیماری زمینه ای) می تواند رخ دهد. لذا در بیمارانی که افزایش سریعی در میزان لنفوسیت ها داشته باشند (بیشتر از 400000 عدد در میکرولیتر) باید از نظر بروز علائم لکو اِستاز تحت پایش قرار گیرند.
*آریتمی قلبی:
-مواردی از آریتمی قلبی شدید و کشنده در مصرف کنندگان ایبروتینیب گزارش شده است. بیشتر این موارد در افرادی گزارش شده است که عوامل خطر بیماری قلبی، فشار خون بالا، عفونت های حاد و یا سابقه ابتلا به آریتمی قلبی را داشته اند.
-به همین منظور توصیه می شود بیماران از نظر عملکرد قلبی تحت نظر قرار بگیرند و در افرادی که دچارعلائمی چون تپش قلب، سبکی سر، سنکوپ و درد قفسه سینه و یا تنگی نفس می شوند باید نوار قلبی (ECG) بررسی شده و در صورت تداوم بروز آریتمی قلبی مزایا و معایب استفاده از رژیم درمانی ایبروتینیب ارزیابی مجدد گردد.
*افزایش فشار خون:
افزایش فشار خون در بیشتر موارد در محدوده زمانی 4 تا 6 ماه پس از شروع مصرف ایبروتینیب اتفاق می افتد. به همین منظور فشار خون بیماران طی دوره درمان با ایبروتینیب باید پایش شود. در صورت افزایش فشار خون ممکن است به کنترل پرفشاری خون نیاز باشد.
*سندروم لیز تومور:
-موارد نادری از سندروم لیز تومور با ایبروتینیب گزارش شده است.
– باید بیماران از نظر بروز این سندروم (مانند وجود توموری با اندازه بزرگ) پایش شوند و در صورت بروز، باید درمان های لازم صورت پذیرد.
*آسیب جنینی:
یافته های حیوانی حاکی از آن است که مصرف ایبروتینیب در دوران بارداری می تواند باعث آسیب جنینی شود. بنابراین باید در طول درمان و تا 30 روز پس از مصرف نوبت نهایی ایبروتینیب، از روشهای موثر جلوگیری از بارداری استفاده شود.

7- عوارض جانبی

*عوارض بسیار شایع (بیشتر از 10 درصد جمعیت مصرف کننده)
-قلب و عروقی: ادم محیطی، افزایش فشار خون
-سیستم عصبی مرکزی: خستگی، گیجی، سردرد، اضطراب، لرز
-پوستی: راش‌های پوستی، عفونت پوستی، خارش
-غدد و متابولیک: افزایش سطح سرمی اوره، کاهش سطح سرمی آلبومین، کاهش پتاسیم خون، دهیدراسیون
-گوارشی: اسهال، تهوع، التهاب مخاط دهانی، یبوست، درد شکمی، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، سوء هاضمه، ریفلاکس، دردهای شکمی
-ادراری: عفونت مجاری ادراری
-هماتولوژیک: ترومبوسیتوپنی، نوتروپنی، کبودی، خونریزی، کاهش هموگلوبین، خون مردگی، نئوپلاسم بدخیم اولیه
-عفونی: عفونت
-عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد عضلانی، اسپاسم عضلانی، درد مفاصل
-چشمی: سندروم خشکی چشم، افزایش اشک ریزش، تاری دید، کاهش میدان دید
-تنفسی: عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، تنگی نفس، سرفه، سینوزیت، ذات الریه، خونریزی از بینی، درد نواحی حلق و بینی، برونشیت.
-سایر موارد: تب
*عوارض شایع(1تا10 درصد جمعیت مصرف کننده)
-قلب و عروقی: فیبریلاسیون دهلیزی، شکاف دهلیزی، تاکی کاردی بطنی
-سیستم عصبی مرکزی: خونریزی داخل جمجمه، هماتوم زیر سخت شامه
-گوارشی: خونریزی
-ادراری-تناسلی: خونریزی
-هماتولوژیک: سرطان پوست غیر ملانوما، کم خونی، خونریزی بعد از عمل جراحی
-عفونت: سپسیس
-کلیوی: افزایش مقدارکراتینین

8-مصرف همزمان با سایر داروها

از آن جایی که ایبروتینیب می تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد حتما قبل از شروع مصرف، فهرست داروهای مصرفی خود را به پزشک معالجتان، اطلاع دهید.
*از جمله تداخلات ایبروتینیب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-مهار کننده های CYP3A4 مانندکتوکونازول، سیپروفلوکساسین، کلاریترومایسین ممکن است غلظت خونی ایبروتینیب را افزایش دهند.
-القا کننده های CYP3A ممکن است غلظت خونی ایبروتینیب را کاهش دهد.
-در دوره مصرف این دارو باید از مصرف میوه گریپ فروت و آب میوه گریپ فروت خودداری نمایید زیرا ممکن است سطح ایبروتینیب را در بدن شما افزایش دهد و منجر به بروز عوارض جانبی شود.

9-مصرف در جمعیت های خاص:

*بارداری:
تجویز ایبروتینیب در بانوان باردار ممکن است به آسیب جنینی منجر شود. به همین دلیل به بانوان در سنین باروری توصیه می شود در مدت مصرف این دارو و تا مدت زمان یک ماه پس از قطع دارو از روش های مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده کنند. همچنین مردان استفاده کننده از ایبروتینیب نیز طی دوران مصرف این دارو و تا یک ماه پس از قطع آن نباید به بچه دار شدن اقدام نمایند.
*شیردهی:
هنوز به طور کامل مشخص نیست که ایبروتینیب به چه میزان داخل شیر مادر ترشح می شود. بسته به نظر پزشک معالج در رابطه با ادامه شیردهی و یا قطع شیردهی تصمیم گرفته می شود.
*کودکان:
ایمنی و اثربخشی ایبروتینیب در کودکان هنوز اثبات نشده است.
*سالمندان:
از نظر اثربخشی تفاوتی بین سالمندان و دیگر سنین مصرف کننده ایبروتینیب وجود ندارد. نتایج مطالعات حاکی از آن است احتمال بروز آنمی، ترومبوسایتوپنی، افزایش فشار خون، آریتمی های قلبی و ذات الریه در افراد بالای 65 سال بیشتر است.
*بیماران مبتلا به اختلالات کبدی:
مصرف ایبروتینیب در بیماران با اختلالات شدید کبدی توصیه نمی شود و در بیماران با اختلالات کم تا متوسط کبدی (Child-Pugh Class A or B) باید تحت پایش منظم آزمون های عملکرد کبدی باشند و تنظیم مقدار مناسب صورت پذیرد.
*بیماران مبتلا به اختلالات کلیوی:
در بیمارانی که دارای نارسایی زمینه ای کلیوی هستند مصرف ایبروتینیب باید با احتیاط صورت گیرد. در موارد نارسایی شدید کلیوی (فیلتراسیون گلومرولی کمتر از 25 میلی لیتر در دقیقه) و یا افراد تحت دیالیز مصرف این دارو مطالعه نشده است.
پلاسمافِرِزیس:
در بیماران مبتلا به VM که ممکن است قبل یا حین مصرف ایبروتینیب نیازمند انجام تعویض پلاسمای خون خود باشند نیازی به تنظیم مقدار داروی ایبروتینیب نیست.

10-مصرف بیش از حد دارو:

در صورت مصرف بیش از حدّ دارو به مراکز درمانی و یا مراکز کنترل مسمومیت مراجعه نمایید تا با توجه به علائم موجود، اقدامات درمانی لازم جهت بهبود علائم صورت پذیرد.

11-نوبت فراموش شده:

در صورت فراموش کردن مصرف یک وعده از داروی خود، به محض یادآوری نوبت فراموش شده را استفاده نمایید. در صورتی که زمان مصرف وعده ی بعدی نزدیک است، نوبت فراموش شده را استفاده نکنید و نوبت بعدی خود را طبق برنامه مصرف قبلی خود مصرف بنمایید.

12-شرایط نگهداری:

-این دارو را در دمای کمتر از 30 درجه و دور از رطوبت نگهداری نمایید.
-دور از دید و دسترس کودکان نگهداری شود.